Lộ trình giảm phát thải khí nhà kính trong ngành vận tải biển

Giới thiệu

Ngành vận tải biển hiện chiếm khoảng 80% khối lượng thương mại toàn cầu, đóng vai trò sống còn trong chuỗi cung ứng quốc tế. Tuy nhiên, ngành này cũng là một trong những nguồn phát thải khí nhà kính đáng kể, gây ra nhiều ảnh hưởng tiêu cực đến khí hậu toàn cầu. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng, việc giảm phát thải khí nhà kính trong vận tải biển không chỉ là yêu cầu của các hiệp định quốc tế, mà còn là chiến lược phát triển bền vững của nhiều doanh nghiệp logistics.

Tình hình phát thải khí nhà kính trong vận tải biển

Theo Tổ chức Hàng hải Quốc tế (IMO), lượng phát thải CO2 từ vận tải biển chiếm khoảng 2,89% tổng lượng phát thải toàn cầu (số liệu năm 2018). Dự kiến nếu không có biện pháp kiểm soát hiệu quả, tỷ lệ này có thể tăng cao do nhu cầu vận chuyển hàng hóa ngày càng lớn. Điều này làm nổi bật tầm quan trọng của một lộ trình giảm phát thải khí nhà kính rõ ràng và khả thi.

Các nguồn phát thải chủ yếu đến từ:

• Sử dụng nhiên liệu hóa thạch (nhiên liệu hàng hải HFO, MGO, diesel…)

• Hiệu suất động cơ chưa tối ưu

• Quá trình neo đậu, vận hành trong cảng

• Thiếu áp dụng công nghệ tiết kiệm năng lượng

Lộ trình toàn cầu hướng tới giảm phát thải khí nhà kính

Mục tiêu trung hòa carbon của IMO

Năm 2023, IMO đã cập nhật chiến lược khí hậu, đặt mục tiêu đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Các cột mốc chính trong lộ trình gồm:

• Năm 2030: Cắt giảm 20% tổng lượng phát thải so với mức năm 2008

• Năm 2040: Giảm 70% phát thải khí nhà kính

• Năm 2050: Đạt mức phát thải ròng bằng 0

Để thực hiện mục tiêu này, IMO yêu cầu tất cả các tàu áp dụng chỉ số hiệu quả năng lượng (EEXI) và chỉ số cường độ carbon (CII), giúp đánh giá và quản lý hiệu quả phát thải của từng con tàu.

Các chính sách hỗ trợ từ khu vực

• Liên minh châu Âu (EU): Áp dụng hệ thống ETS – đưa vận tải biển vào cơ chế giao dịch phát thải

• Trung Quốc: Xây dựng các cảng biển xanh và khuyến khích sử dụng tàu không phát thải

• Hoa Kỳ: Đầu tư vào công nghệ tàu chạy bằng nhiên liệu sạch như khí tự nhiên hóa lỏng (LNG), hydrogen

Giải pháp kỹ thuật trong việc giảm phát thải khí nhà kính

Nhiên liệu thay thế

• LNG (Liquefied Natural Gas): Giảm khoảng 20-25% phát thải CO2

• Hydrogen xanh: Không phát thải CO2 khi đốt cháy, nhưng cần công nghệ lưu trữ tiên tiến

• Ammonia và methanol xanh: Tiềm năng cao trong trung và dài hạn

• Nhiên liệu sinh học (biofuel): Phù hợp cho cả tàu hiện tại lẫn tàu đóng mới

Tối ưu hóa thiết kế tàu

• Sử dụng vật liệu nhẹ hơn để giảm trọng lượng

• Thiết kế vỏ tàu có tính khí động học cao

• Lắp đặt hệ thống thu hồi nhiệt, pin nhiên liệu và cánh buồm điện tử

Ứng dụng công nghệ số

• Sử dụng phần mềm tối ưu lộ trình

• Áp dụng hệ thống giám sát nhiên liệu và khí thải theo thời gian thực

• Quản lý đội tàu bằng AI để giảm tiêu hao nhiên liệu

Vai trò của các cảng biển trong giảm phát thải khí nhà kính

• Trang bị nguồn điện bờ (shore power) để tàu ngưng sử dụng máy nổ khi neo đậu

• Sử dụng năng lượng tái tạo tại cảng (năng lượng mặt trời, gió)

• Phân luồng và điều phối tàu cập cảng thông minh để giảm thời gian chờ

 

Doanh nghiệp logistics Việt Nam cần làm gì để giảm phát thải khí nhà kính?

Với xu hướng toàn cầu hướng tới trung hòa carbon, các doanh nghiệp logistics tại Việt Nam cũng cần nhanh chóng thích ứng:

• Đầu tư công nghệ xanh: Sử dụng tàu thân thiện môi trường, hợp tác với đối tác vận tải sử dụng nhiên liệu sạch

• Tuân thủ quy định quốc tế: Cập nhật liên tục các yêu cầu EEXI, CII và tiêu chuẩn ISO về môi trường

• Tham gia các hiệp định khí hậu: Như hiệp định Paris, cam kết giảm phát thải theo lộ trình của quốc gia

Việt Nam hiện đã cam kết đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, do đó việc tích cực trong quá trình giảm phát thải kí nhà kính trong ngành vận tải biển là điều không thể trì hoãn.

Thách thức trong quá trình chuyển đổi xanh

Mặc dù mục tiêu đã được xác định rõ ràng, việc thực hiện lộ trình này vẫn còn đối mặt với nhiều thách thức:

• Chi phí đầu tư cao:

Tàu sử dụng nhiên liệu sạch, công nghệ tiết kiệm năng lượng có chi phí đầu tư ban đầu lớn

• Thiếu cơ sở hạ tầng hỗ trợ:

Như trạm nạp hydrogen, kho lưu trữ nhiên liệu thay thế

• Thiếu nguồn nhân lực chuyên môn:

Về kỹ thuật xanh, vận hành và bảo trì thiết bị tiết kiệm năng lượng

Triển vọng tương lai

Ngành vận tải biển vẫn có nhiều triển vọng trong quá trình chuyển đổi xanh. Dù còn nhiều rào cản, cơ hội phát triển bền vững là rất lớn. Khi các quốc gia triển khai chính sách khí hậu, vận tải biển sẽ giữ vai trò trung tâm. Ngành này sẽ dẫn dắt chuỗi cung ứng carbon thấp toàn cầu. Giảm phát thải khí nhà kính không chỉ là nghĩa vụ pháp lý. Đây còn là lợi thế cạnh tranh giúp doanh nghiệp vươn lên mạnh mẽ.

Kết luận

Đọc thêm:

Vận tải biển: Xương sống của chuỗi cung ứng toàn cầu

Vải Vận Chuyển Từ Đồng Nai Sang Phần Lan Bằng Đường Biển

Vận chuyển hàng hóa từ Đồng Nai đi Phú Quốc

Chuyển phát nhanh từ Quảng Ninh đến Đồng Nai chất lượng, uy tín, giá cạnh tranh