Gửi hồ tiêu Đồng Nai đi châu Âu: quy cách đóng gói, chứng nhận hữu cơ

1. Giới thiệu chung

Việt Nam là một trong những quốc gia đứng đầu thế giới về sản xuất và xuất khẩu hồ tiêu, với sản lượng khoảng 260–290 nghìn tấn mỗi năm. Đồng Nai là một trong vùng trọng điểm sản xuất hồ tiêu lớn của cả nước. Nhờ vị trí thuận lợi, cơ sở hạ tầng và khả năng chế biến, hồ tiêu Đồng Nai có tiềm năng lớn để xuất khẩu sang thị trường châu Âu – nơi tiêu dùng ngày càng tăng về thực phẩm hữu cơ và chất lượng cao.

Châu Âu có tiêu chí rất khắt khe về chất lượng, an toàn thực phẩm và chứng nhận hữu cơ. Để tiếp cận được thị trường này, nhà xuất khẩu cần chuẩn bị cẩn trọng cả về quy cách đóng gói và chứng nhận hữu cơ EU.

2. Quy cách đóng gói xuất khẩu hồ tiêu sang EU

2.1 Phân loại & tiêu chuẩn chất lượng

• Hồ tiêu xuất khẩu thường là tiêu đen (black pepper) hoặc tiêu trắng (white pepper), đóng gói dạng nguyên hạt hoặc nghiền nhẹ (crushed). EU chấp nhận cả hai dạng này nhưng đòi hỏi mức độ sạch, không có tạp chất, dị vật, độ ẩm kiểm soát, không vượt mức dư lượng thuốc bảo vệ thực vật và nấm mốc (mycotoxin).

• Trong đó, tiêu đen phải đảm bảo dư lượng thuốc trừ sâu nằm dưới giới hạn tối đa (MRLs) do EU quy định; nấm aflatoxin ≤ 5 μg/kg, ochratoxin ≤ 15 μg/kg.

2.2 Hình thức đóng gói

• Phổ biến nhất là bao lưới 25 kg (mesh bag), thuận tiện cho thông gió, kiểm soát độ ẩm và dễ vận hành trong quá trình xếp/ dỡ. Nhiều doanh nghiệp cung cấp khuyến nghị này vì phù hợp cả vận chuyển và phân phối.

• Bao lưới thường đi kèm với lớp túi PE kín bên trong để ngăn ẩm, dầu hoặc tạp chất xâm nhập, đồng thời đảm bảo vệ sinh tuyệt đối phiên vận chuyển dài ngày.

• Nhãn mác phải rõ ràng: tên sản phẩm, xuất xứ (Ví dụ: “Black Pepper – Dong Nai – Viet Nam”), số batch, ngày đóng gói, trọng lượng, chứng nhận hữu cơ (nếu có), logo EU organic và mã của cơ quan chứng nhận EU.

2.3 Xử lý sinh lực & vệ sinh

• EU rất ưa chuộng hồ tiêu đã được xử lý hấp/steam sterilisation để diệt vi sinh và đảm bảo an toàn thực phẩm. Đây là yêu cầu ngày càng được áp dụng tại EU.

• Ngoài ra, cần thu hút kiểm soát độ ẩm, sử dụng sấy đúng nhiệt độ, tránh mốc, gián và tạp chất.

3. Yêu cầu chứng nhận hữu cơ EU

3.1 Khung pháp lý & chứng nhận

• Các sản phẩm hữu cơ muốn lọt vào thị trường EU phải tuân theo Regulation (EU) 2018/848 và bổ sung bởi Regulation (EU) 2021/2306, nhập khẩu tuân theo Regulation (EU) 1235/2008 .

• Thành viên sản xuất hoặc HTX phải đăng ký với tổ chức chứng nhận được EU công nhận (Annex III của 1235/2008). Quy trình gồm lập kế hoạch sản xuất, kiểm soát, thanh tra, cấp giấy chứng nhận hàng năm, và chứng nhận nguồn gốc bằng e‑COI qua hệ thống TRACES khi xuất khẩu.

3.2 Độc lập chứng nhận nhóm

• Theo quy định mới có hiệu lực từ ngày 1‑1‑2025, nhóm nông dân không thể chứng nhận theo dạng dưới sự quản lý DOANH NGHIỆP. Nhóm phải có thực thể pháp lý riêng — như HTX hoặc tổ hợp — để trực tiếp chịu trách nhiệm và được cấp chứng nhận hữu cơ EU.

• Do vậy, tại Đồng Nai, nếu muốn tham gia chuỗi xuất khẩu hữu cơ, bạn cần thành lập HTX hoặc tạo hình thức pháp lý cho nhóm sản xuất hữu cơ, và thuê đơn vị chứng nhận độc lập.

3.3 Hồ sơ & quản lý lô hàng

• Mỗi lô hàng hữu cơ phải đi kèm giấy chứng nhận e‑COI, được tạo trên TRACES, cho thấy nguồn gốc, truy xuất, kiểm soát chất lượng.

• Quy trình sản xuất cần tách biệt hoàn toàn với sản phẩm không hữu cơ: từ đồng ruộng, thu hái, chế biến đến đóng gói đều phải tránh lẫn. Hồ sơ ghi chép đầy đủ từ đầu đến cuối.

4. Ví dụ thực tế từ Đồng Nai

Ví dụ: Hợp tác xã hữu cơ “HTX Tiêu Đồng Nai Organic”

• HTX thành lập năm 2024, quy tụ hơn 30 hộ sản xuất, có diện tích gần 20 ha trồng tiêu theo chuẩn hữu cơ (không dùng hóa chất, phân hữu cơ, theo quy trình canh tác bền vững).

• HTX tự xây dựng hệ thống ghi chép nhật ký canh tác, giám sát vệ sinh, và có đơn vị chứng nhận EU thực hiện kiểm tra, cấp giấy chứng nhận trước khi thu hoạch.

• Sau khi thu hoạch, HTX đóng gói tiêu đen theo lô, đặt vào bao lưới 25 kg có túi PE, dán nhãn EU Organic với mã chứng nhận. Mỗi lô có mã batch, trọng lượng, ngày đóng, và e‑COI tương ứng được generate qua hệ thống TRACES.

• HTX hợp tác với doanh nghiệp xuất khẩu để xử lý hấp (steam) sau đóng gói, rồi vận chuyển bằng container đi EU. Nhờ chứng nhận rõ ràng và truy xuất được nguồn gốc, lô hàng được nhập tại cảng Hamburg (Đức) thành công, giá bán cao hơn so với tiêu không hữu cơ và tiếp tục có hợp đồng giao hàng dài hạn.

5. Lưu ý pháp lý và quy định hành chính tại Việt Nam

• Hiện từ ngày 1‑7‑2025, theo Circular 12/2025/TT‑BNNMT, việc cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm và các chứng nhận xuất khẩu đã được chuyển từ Bộ xuống cho cơ quan cấp tỉnh. Tuy nhiên quy định chưa rõ ràng, gây trì hoãn cấp phép, đặc biệt cho hồ tiêu xuất khẩu sang EU.

• VPSA (Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam) đã kiến nghị Bộ NN&PTNT và tỉnh Đồng Nai nhanh chóng hướng dẫn cụ thể, linh hoạt nhằm tháo gỡ ách tắc này, tránh trễ đơn hàng và mất đối tác quốc tế.

6. Bước triển khai cho người mới

Bước 1: Chuẩn bị nông hộ / HTX

• Lựa vùng sản xuất nước sạch, đất phù hợp, triển khai canh tác hữu cơ từ đầu (mù hóa chất, phân bón hợp lệ).

• Thành lập nhóm có tư cách pháp nhân (HTX, doanh nghiệp xã hội…) để đủ điều kiện làm hồ sơ chứng nhận EU theo quy định mới.

Bước 2: Chọn đơn vị chứng nhận EU

• Tìm các control body trong danh sách EU Annex III, có uy tín và kinh nghiệm chứng nhận nông sản Việt Nam. Đàm phán chi phí và lịch kiểm định trực tiếp.

• Chuẩn bị tài liệu: kế hoạch sản xuất, nhật ký canh tác, minh chứng không dùng hóa chất bị cấm, sàng lọc nấm mốc, dư lượng pesticide.

Bước 3: Trình tự sản xuất & đóng gói

• Thu hoạch, phơi khô đúng chuẩn, kiểm tra chất lượng.

• Sử dụng bao lưới 25 kg + túi PE, dán nhãn truy xuất nguồn gốc, logo EU, số lô.

• Xử lý hấp tiệt trùng sau đóng gói nếu có thể để đáp ứng yêu cầu EU.

Bước 4: Xuất khẩu và làm e‑COI

• Tạo chứng nhận e‑COI qua hệ thống TRACES cho mỗi lô hàng.

• Liên hệ với nhà nhập khẩu EU để xác nhận quy cách, chứng nhận cần được hiển thị rõ. Gởi mẫu kiểm nghiệm dư lượng và nấm, giấy chứng nhận hữu cơ.

Bước 5: Cập nhật chính sách & duy trì

• Theo dõi các thay đổi đến từ EU như RASFF (hệ thống cảnh báo thực phẩm), EUDR (liên quan đến rừng, mất rừng), và điều chỉnh quy trình sản xuất cho phù hợp.

• Duy trì hồ sơ chứng nhận hàng năm, kiểm tra dư lượng, tiếp tục đào tạo nông dân.

7. Tổng kết bảng

Kết luận

Với người mới, xuất khẩu hồ tiêu Đồng Nai tới thị trường châu Âu là hoàn toàn khả thi nếu tuân thủ quy cách đóng gói chuẩn, quy trình hữu cơ theo chuẩn EU và có chứng nhận hợp lệ. Mặc dù có rào cản hành chính nội địa (cấp chứng nhận tại cấp tỉnh), nhưng nếu chuẩn bị kỹ, thành lập HTX hợp pháp, xử lý đóng gói đúng, và đảm bảo truy xuất nguồn gốc thông suốt, sản phẩm có thể đạt được mức giá cao hơn, tiếp cận được khách hàng châu Âu và tạo dựng uy tín thương hiệu lâu dài.

Xem thêm:

PHÂN BIỆT KHO NGOẠI QUAN – KHO CFS – KHO BẢO THUẾ

Vận chuyển Mẫu Vải Từ Việt Nam Sang ManChesTer – Nhanh chóng, An toàn, Hiệu Quả 

Khác Biệt Giữa Phí Lift On/Lift Off Và Phí THC – Hiểu Rõ Để Tránh Bị “Đội Giá” Logistics